Raport Najwyższej Izby Kontroli w sprawie smogu przeraża. Nie dość, że nic nie poprawiamy, to na dodatek jest tylko gorzej. Jeżeli nic nie zmienimy, tę walkę ewentualnie wygramy za... 100 lat. Konieczna jest praca edukacyjna.

NIK nie ma wątpliwości: Polska jest czarnym punktem na mapie Europy. Zdecydowanie najgorszym powietrzem oddychają mieszkańcy południowej części kraju. Ci z pasa środkowego mają „powietrze zróżnicowane". Smog zaś najmniej powinien przejmować Polaków z północy.

Izba w swoim raporcie podkreśla, że samorządy nie mają ani pieniędzy ani innych instrumentów do skutecznej walki o czyste powietrze. Co gorsza: na horyzoncie nawet nie ma zarysu nadziei, żeby cokolwiek w tym aspekcie uległo zmianie.

Jeżeli nic nie zmienimy, czystym powietrzem będziemy mogli cieszyć się w Małopolsce za 77 lat. Nieco mniej muszą czekać mieszkańcy Mazowsza. Raptem 62 lata. Większego pecha mają np. w łódzkim. NIK przewiduje, że z taką taktyką walka ze smogiem będzie tutaj wygrana za 99 lat.

To potwierdzenie wcześniejszych danych WHO (Międzynarodowa Organizacja Zdrowia). W pierwszym alarmującym raporcie sprzed kilku lat mówiło się o 33 polskich miastach na 50 najbardziej zanieczyszczonych. Najnowsze badania nie pozostawiają złudzeń. Wg WHO na 50 miast z najgorszym powietrzem w Europie, już nie 33, a 36 są z Polski. Marnym pocieszeniem jest, że dwa pierwsze miejsce oddaliśmy Bułgarom. Na 20 najbardziej zanieczyszczonych miast Starego Kontynentu 16 jest z Polski. Z kolei odsetek tych miast, które przekraczają obowiązujące do 2020 roku normy jakości powietrza, wynosi u nas aż 72 proc.

Ze skutków smogu doskonale zdają sobie sprawę rządzący. Dość przypomnieć tylko ostatnie ustalenia raportu Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, według których w 2016 r. smog spowodował śmierć 19 tys. Polaków, co wynosi koszty zdrowotne na astronomiczną sumę do 30 mld zł rocznie.

Tak naprawdę całego wpływu smogu na ludzki organizm nie znamy i nie wiadomo, czy kiedykolwiek poznamy. Ale co chwilę pojawiają się naukowe doniesienia jeszcze bardziej ukazujące jego destrukcyjny charakter. Na przykład naukowcy z Boston University Medical Campus i Harvard School of Public Health dowiedli ostatnio, że smog ma także wpływ na ludzkie hormony. Z kolei Chińczycy pokazują, że zanieczyszczenie powietrza, którym oddychamy, ma również wpływ na poziom inteligencji. Statystycznie, ci którzy oddychali smogiem, tak jakby stracili rok edukacji.

Niestety, dzisiaj smog w Polsce wydaje się głównie narzędziem politycznym do obijania przeciwników. Merytorycznych dyskusji jak na lekarstwo. Tymczasem swoje przemyślenia na ten temat mają naukowcy. Nie brakuje przykładów polskich, rzucających rękawice smogowi. Mają swoje przemyślenia w samej identyfikacji smogu, nie brakuje też pomysłów na skuteczną walkę z nim. Jak np. korytarze powietrzne. Teraz z kolei Eksperci z Polskiej Akademii Nauk przekonują, że skonstruowali skuteczne filtry, które można nakładać na stare piece. Mają wyłapywać nawet 95 proc. zanieczyszczeń i w przypadku uruchomienia produkcji na masową skalę, kosztować 2 tys. zł.

Trzeba przyznać, że im więcej pomysłów, inicjatyw, tym lepiej. Tym większa szansa na wybór i realizację tych najefektywniejszych, dzięki którym mamy realną szansę oddychać czystym powietrzem. Ale musimy na to jeszcze poczekać.

Ważna edukacja

Aby lepiej uświadamiać młode pokolenie o zagrożeniach związanych ze smogiem, „Teatr Czwarta Scena" i teatr „Gry i Ludzie" przygotowały spektakl „Bajka o Księciu i złym smogu". To jedno z działań w ramach szerokiej kampanii województwa w walce ze smogiem. Pomysł na spektakl teatralny dla dzieci zrodził się podczas warsztatów partycypacyjnych z mieszkańcami zorganizowanych w 2017 r. przez Urząd Marszałkowski w ramach akcji „Śląskie bez smogu!".

Przedstawienie skierowane jest do dzieci w wieku 6-9 lat, tzn. do najstarszej grupy przedszkolnej oraz uczniów klas I - II szkół podstawowych z terenu województwa śląskiego. Najbliższe spektakle odbędą się w Sosnowcu (8 października), Bielsku-Białej (22 października) i Rybniku (29 października). Udział w spektaklu jest bezpłatny, a o zakwalifikowaniu się decyduje kolejność zgłoszeń. Organizator wydarzenia zapewnia dojazd na miejsce wystawiania spektaklu. Więcej informacji o rekrutacji na stronie: turozmawiamy.slaskie.pl.