Parkowa przyroda

3Bez wątpienia największym bogactwem Parku Śląskiego jest jego przyroda. Szacuje się, że na 535- hektarowym terenie parku rośnie około milion drzew. Biorąc pod uwagę, że 65 lat temu był w tym miejscu ugór, bezkresne pola i biedaszyby, to jedna z największych, o ile nie największa tego typu udana rewitalizacja i zazielenienie poprzemysłowego i typowo rolniczego obszaru na świecie.

Zgodnie z projektem profesora Władysława Niemirskiego architektura krajobrazu i jego roślinność są rozplanowane zgodnie z podziałem na strefy odpoczynku czynnego i cichego. W tej pierwszej (centralna część parku) rośliny są sadzone w klasyczne formy przestrzenne: skupiska jedno- lub wielogatunkowe drzew i krzewów lub pojedyńczo. Kolorytu nadają natomiast poziome kwietniki, wazy kwiatowe oraz roślinne figury przestrzenne przedstawiające sylwetki zwierząt. Najbardziej reprezentacyjne miejsca, Pola Marsowe i Duża Łąka, to duże powierzchnie porośnięte trawami. Drzew w ich okolicy posadzono pojedynczo lub w luźnych skupiskach, natomiast krzewy rosną najczęściej w grupach lub w postaci formowanych żywopłotów.

Innym atrakcyjnym przyrodniczo miejcem jest główna parkowa aleja – promenada im. generała Jerzego Ziętka. Można na niej spotkać zarówno kręgi kwietnikowe z bylin i roślin sezonowych oraz prostokątne trawniki i krzewy jałowców, a także różne gatunki drzew m.in. topole berlińskie, klony srebrzyste, lipy drobnoslistne. Najstarsze parkowe drzewa można zobaczyć natomiast przy alei Klonowej, gdzie rosną ponad stuletnie dęby szypułkowe, klony i jawory. W części odpoczynku cichego rosną natomiast drzewa i krzewy rosną w mniej usystematyzowany sposób. W niektórych jej częściach można jednak zaobserwować kompozycje z laty 50. i 60. ubiegłego stulecia. W tej części parku dominują topole, brzozy i czeremchy.

Parkowa fauna jest bardzo różnorodna. Niekwestionowaną „gwiazdą" jest wiewiórka pospolita która dzięki dokarmianiu i częstym kontaktom z ludźmi stała się pół-oswojona. Dużą sympatią cieszą się również sarny oraz zające szaraki. Te dwa gatunki występują jednak dużo rzadziej od wiewiórek. Swoją obecność bardzo dobitnie sygnalizują dziki. Widać to szczególnie po płatach zrytej ziemi. W parku można też spotkać lisy, jednak prowadzą one na tyle skryty, nocny tryb życia, że bardzo trudno się na nie natknąć. Można w parku spotkać również ssaki latające – nietoperze m.in. gacka brunatnego. W Parku Śląskim we wszystkich typach środowisk bytuje ok. 100 gatunków ptaków.

Wśród nich m.in. bażanta, kilka gatunków dzięcioła, gila, kowolika, nornicę, perkoza, raniuszka, piecuszka, strzyżyka, sikorkę i rudzika. Płazy ogoniaste reprezentuje w parku traszka zwyczajna, bezogonowe wiele gatunków żab, ropuch i kumaków. Najliczniejszą grupą parkowych owadów są natomiast muchówki i chrząszcze, z których każda reprezentowana jest przez kilkadziesiąt gatunków. W parku występuje też około 30 gatunków motyli. W Parku Śląskim żyją myszy leśne i myszy zaroślowe, a w sąsiedztwie budynków również myszy domowe. Kolejnymi gatunkami ssaków na tym terenie są nornik zwyczajny oraz ryjówka aksamitna. Po liczbie kopczyków na łąkach łatwo stwierdzić obecność kretów.

Parkową przyrodę można śledzić dzięki dwóm ścieżkom edukacyjnym: dendrologicznej i ornitologicznej. Obie powstały dzięki wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Ścieżka dendrologiczna ma prawie kilometr długości i składa się z czterdziestu tablic. Ciągnie się od budynku dyrekcji, przez mokrą łąkę, Ogród Japoński, aż do przedpola Rosarium. Tablice informacyjne stoją w pobliżu gatunków drzew, jakie opisują. Wśród tych najciekawszych, są metasekwoja chińska, ambrowiec amerykański, magnolia parasolowata, cis, limba, kosówka, grójecznik, tulipanowiec, miłorząb dwuklapowy.

Na tablicach każdy egzemplarz jest dokładnie opisany, znajduje się tam jego łacińska nazwa oraz mapa i fotografia. Podobnie wygląda ścieżka „Ptaki Parku Śląskiego", która składa się z 17 tablic, w tym dwóch interakcyjnych. Zaczyna się przy Wejściu Głównym i prowadzi wokół Dużego Stawu i dalej. Dzięki tablicom użytkownicy mogą zapoznać się z zasadami obserwacji ptaków, nauczyć się dostrzegania zmian w przyrodzie, poznać aspekty ekologiczne współwystępowania ptaków obok człowieka.