Walka ze smogiem i troska o poprawę jakości powietrza to priorytety dla zarządu województwa. Od początku kadencji we współpracy z Komisją Europejską i rządem RP władze województwa podejmują konkretne działania mające na celu pozyskanie funduszy dla samorządów oraz mieszkańców na odnawialne źródła energii, walkę z niską emisją, ekologiczny transport czy wymianę źródeł ciepła.

Niemal pół miliarda euro w ramach RPO Województwa Śląskiego zaprogramowano na pakiet działań antysmogowych w regionie. Na dofinansowanie mogły liczyć projekty dotyczące budowy i modernizacji instalacji do produkcji energii. 

Wspierane były działania w zakresie infrastruktury transportu zbiorowego (np. zintegrowane centra przesiadkowe – w tym dworce autobusowe i kolejowe, parkingi, drogi rowerowe), zakup taboru autobusowego i tramwajowego, wdrażanie inteligentnych systemów transportowych oraz wymiana oświetlenia w gminach na instalacje o wyższej efektywności energetycznej.

Duży nacisk położono na projekty edukacyjno-informacyjne podejmowane na rzecz uświadamiania mieszkańców o szkodliwym wpływie smogu na ich zdrowie, promowania działań prozdrowotnych i proekologicznych, ochrony i poprawy stanu zdrowia mieszkańców. 

W ramach akcji „MOGĘ! Zatrzymać SMOG” do 571 przedszkoli przekazano łącznie 1379 oczyszczaczy powietrza. W efekcie realizacji projektu „InfoSMOG-MED” powstała z kolei platforma cyfrowa i aplikacja Śląskie SMOGSTOP i przeprowadzono kampanię „Śląskie. Zmieniamy powietrze na dobre”. Jej celem było zwiększenie świadomości na temat negatywnego wpływu zanieczyszczonego powietrza na zdrowie i promocja zachowań prozdrowotnych i proekologicznych.

Sejmik przyjął „Program ochrony powietrza dla Województwa Śląskiego do roku 2026”, którego celem jest wskazanie działań naprawczych prowadzących do poprawy stanu jakości powietrza. W ramach konsultacji umowy partnerstwa na lata 2021–2027 Zarząd Województwa stara się o dodatkowe 1,2 mld euro z funduszy UE na walkę z niską emisją. Środki pozwoliłaby samorządom dofinansować wymianę źródeł ciepła u mieszkańców. Na ten cel zostaną przeznaczone też środki w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, Funduszu Sprawiedliwej Transformacji oraz Krajowego Planu Odbudowy.  /MAR/

MÓWIĄ LICZBY

1 230 000 000

Na taką kwotę w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego 2014–2020 ogłoszono 25 naborów z zakresu odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz termomodernizacji. W październiku 2020 roku Sejmik jednomyślnie przyjął wieloletnią strategię dla województwa, której podstawą jest program „Zielone Śląskie 2030”. Strategia koncentruje się na poprawie jakości życia w regionie oraz zielonej transformacji gospodarczej.

WAŻNE PRZYKŁADOWE EKO-INWESTYCJE:

TYCHY – miasto mocno stawia na poprawę jakości powietrza i odnwialne źródła energii. W ramach projektu RPO WSL przy wsparciu województwa w 648 lokalizacjach zamontowanych zostanie: 647 szt. instalacji fotowoltaicznych, 97 szt. instalacji solarnych, 199 szt. powietrznych pomp ciepła do centralnego ogrzewania i/lub ciepłej wody użytkowej, 17 szt. kotłów na biomasę.

Projekt przyczyni się do ograniczenia emisji zanieczyszczeń, zmniejszenia zapotrzebowania na energię wytwarzaną z tradycyjnego źródła. Program zakłada możliwość skorzystania z więcej niż jednego rodzaju instalacji, np. paneli fotowoltaicznych wraz z pompą ciepła.

Koszt całkowity: 23 233 551,50 zł, z czego dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej to aż 20 562 052,07 zł.

•••••

PSZCZYNA – projekt Słoneczna Gmina Pszczyna, obejmujący działania związane z budową infrastruktury służącej do wytwarzania energii z odnawialnych źródeł w budynkach mieszkalnych na terenie gminy Pszczyna. Projekt zakłada budowę 400 instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy elektrycznej 1,364 MW. Kluczowym jego celem jest zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych, a w konsekwencji redukcja niskiej emisji – głównego problemu środowiskowego w Pszczynie. Chodzi także o podniesienie poziomu bezpieczeństwa energetycznego poprzez budowę rozproszonych źródeł wytwórczych. Wartość inwestycji to 4 157 747,50 zł, z czego 

3 916 707,50 zł pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

•••••

LĘDZINY – w gminie trwa wymiana słupów oświetleniowych. Znikną 364 oprawy starego typu, a finalnie zamontowane zostaną 334 oprawy typu LED o mocach od 24 do 72W w 16 lokalizacjach. Sumaryczna moc czynna oświetlenia zostanie zredukowana z 54,69 kW do 20,11 kW. Z kolei moc bierna zostanie obniżona z 7,46 do 0,60 kvar. Nowe oprawy będą miały sprawność na poziomie 95-97 procent. Przez wzrost efektywności energetycznej zmniejszy się problem niskiej emisji. 

Wartość projektu: 399 965,66 zł z czego dofinansowanie z UE to 339 970,82 zł. 

Również w Lędzinach realizowany jest program demontażu nieefektywnych ekologicznie pieców, kotłów i palenisk łącznie z wymianą źródła ciepła na źródło o zwiększonej sprawności ekologicznej zasilane gazem lub biomasą w postaci pelletu wraz z pracami w zakresie dostosowania instalacji grzewczej, elektrycznej do współpracy z nowym źródłem ciepła. Inwestycja przyczyni się do zmniejszenia ilości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza z procesów spalania paliw stałych w budynkach stanowiących własność gminy. Wartość projektu wynosi 632 240,00 zł. Wnioskowane dofinansowanie z UE to 600 628,00 zł.

•••••

BIERUŃ – gmina otrzymała środki na poprawę efektywności energetycznej i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej. W ramach projektu zmodernizowane zostaną budynki użyteczności publicznej w Bieruniu: budynek socjalny, mieszczący mieszkania komunalne i dom dziennego pobytu osób starszych przy ul. Chemików 139, przedszkole przy ul. Kamiennej 17, Szkoła Podstawowa nr 1 wraz z oddziałami byłego Gimnazjum nr 2 im. św. Walentego i budynek zlokalizowany przy ul. Warszawskiej 292.

Projekt obejmuje swoim zakresem również budynek mieszkalny wielorodzinny zlokalizowany przy ul. Wawelskiej 31 w Bieruniu, w którym mieszkania udostępniane są na szczególnych warunkach. Realizacja projektu wpłynie na poprawę stanu środowiska naturalnego dzięki ograniczeniu emisji dwutlenku węgla, tlenku azotu, tlenku siarki oraz innych pyłów do atmosfery. Dzięki tym działaniom budynki zostaną ocieplone, zmniejszą się koszty utrzymania budynków oraz poprawi się jakość środowiska naturalnego.

Całkowita wartość projektu to 7,1 mln zł, a kwota dofinansowania z funduszy europejskich to ponad 5,3 mln zł. W Bieruniu Starym powstanie także nowoczesne centrum przesiadkowe w obrębie dworca autobusowego. W ramach projektu utworzonych zostanie 3,4 km tras rowerowych. Wartość ogólna projektu wyniesie 3 093 143,09 zł, z czego dofinansowanie UE to 2 629 171,63 zł.